En Poche - Management - 8e - 42

Le contrôle
dans l'organisation

15

	 	DÉFINITIONS

Le contrôle s'intéresse à trois aspects : le comportement des acteurs (aspect
culturel ou social), l'action des acteurs (aspect mesure de résultats), et le comportement des acteurs (aspect bureaucratique ou procédural).

Trois définitions permettent de comprendre la notion de contrôle organisationnel :
- R. N. Anthony (1965) le définit comme « le processus par lequel les responsables s'assurent que les ressources sont obtenues et utilisées avec efficacité
et efficience dans l'accomplissement des objectifs de I'organisation ».
- Il complète cette définition en 1993 en décrivant le contrôle comme « le processus par lequel les managers influencent d'autres membres de l'organisation
pour appliquer les stratégies ».

- E. Chiapello (1996) enrichira cette définition : « Notre définition du contrôle englobe en fait les deux types de contrôle : celui mis au point par le management
et celui qui émerge des interactions de toutes les influences pesant sur les comportements. [...] Pour faire le parallèle avec l'approche d'Hopwood (1974), nous
parlons de contrôle pour la résultante de I'ensemble des influences à l'œuvre, et
de modes de contrôle pour définir les facteurs d'influence particuliers ».

	 	ENJEUX

Le contrôle organisationnel est rendu nécessaire aujourd'hui par un ensemble
de facteurs tels la tendance à la décentralisation, l'obligation de protéger les
ressources de l'organisation, la prégnance de la notion de qualité, etc.

	 	TYPOLOGIE
Typologie des modes de contrôle

Auteurs

Planification
Ajustement mutuel

C. Perrow
(1967, 1970)

Contrôle stratégique
Contrôle de gestion
Contrôle des tâches

R. N. Anthony
(1965, 1993)

Contrôle des comportements / des actions
Contrôle des résultats
Contrôle clanique / du personnel

W. G. Ouchi (1979) /
K. A. Merchant
(1982,1997)

Coordination par ajustement mutuel
Coordination par supervision directe
Coordination par standardisation des procédés de travail
Coordination par standardisation des résultats
Coordination par standardisation des normes, des règles
de comportement

H. Mintzberg
(1982, 1990)

Processus cybernétiques (routine, experts, essais-erreurs) G. Hofstede
Processus non cybernétiques (intuition, jugement politique)
Contrôle réglementaire et procédural des activités
Contrôle des résultats (contrôle de gestion)
Contrôle des comportements (facteurs de satisfaction)
Contrôle de l'identité (valeurs de l'organisation)

M. Fiol (1991)

Source : adapté de E. Chiapello, « Les typologies des modes de contrôle
et leurs facteurs de contingence : un essai d'organisation de la littérature »,
Comptabilité - Contrôle - Audit, Tome 2, Vol. 2, pp. 51-75.

Le contrôle dans l'organisation



En Poche - Management - 8e

Table des matières de la publication En Poche - Management - 8e

En Poche - Management - 8e - 1
En Poche - Management - 8e - 2
En Poche - Management - 8e - 3
En Poche - Management - 8e - 4
En Poche - Management - 8e - 5
En Poche - Management - 8e - 6
En Poche - Management - 8e - 7
En Poche - Management - 8e - 8
En Poche - Management - 8e - 9
En Poche - Management - 8e - 10
En Poche - Management - 8e - 11
En Poche - Management - 8e - 12
En Poche - Management - 8e - 13
En Poche - Management - 8e - 14
En Poche - Management - 8e - 15
En Poche - Management - 8e - 16
En Poche - Management - 8e - 17
En Poche - Management - 8e - 18
En Poche - Management - 8e - 19
En Poche - Management - 8e - 20
En Poche - Management - 8e - 21
En Poche - Management - 8e - 22
En Poche - Management - 8e - 23
En Poche - Management - 8e - 24
En Poche - Management - 8e - 25
En Poche - Management - 8e - 26
En Poche - Management - 8e - 27
En Poche - Management - 8e - 28
En Poche - Management - 8e - 29
En Poche - Management - 8e - 30
En Poche - Management - 8e - 31
En Poche - Management - 8e - 32
En Poche - Management - 8e - 33
En Poche - Management - 8e - 34
En Poche - Management - 8e - 35
En Poche - Management - 8e - 36
En Poche - Management - 8e - 37
En Poche - Management - 8e - 38
En Poche - Management - 8e - 39
En Poche - Management - 8e - 40
En Poche - Management - 8e - 41
En Poche - Management - 8e - 42
En Poche - Management - 8e - 43
En Poche - Management - 8e - 44
En Poche - Management - 8e - 45
En Poche - Management - 8e - 46
En Poche - Management - 8e - 47
En Poche - Management - 8e - 48
En Poche - Management - 8e - 49
En Poche - Management - 8e - 50
En Poche - Management - 8e - 51
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26703-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26733-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26764-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26776-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-27790-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-27673-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26715-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-27668-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26755-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26749-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26794-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26709-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26758-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26739-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26791-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26773-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26752-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-27478-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-24298-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26712-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26797-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26770-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26700-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26721-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26724-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-27439-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-27217-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-24314-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-23921-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22239-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22244-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22243-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22251-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22249-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22240-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22242-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22253-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22246-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22250-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22237-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22252-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22254-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-01805-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-01619-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-21714-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-21715-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-21716-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-14717-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-14716-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17658-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17657-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17663-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17667-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17843-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-13228-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09212-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09263-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-10789-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09142-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09137-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09085-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09084-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07666-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09079-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06061-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06050-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-04852-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-04896-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-04565-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-04880-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-02306-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-01640-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-01803-6
https://www.nxtbookmedia.com