Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 252

252
MÉMENTOS - DROIT DU CONTENTIEUX ADMINISTRATIF
2) Les limitations jurisprudentielles
843. Les effets de l'annulation peuvent également être limités par la jurisprudence, par
la modulation dans le temps des effets de l'annulation et la théorie du fonctionnaire
de fait.
a) La modulation dans le temps des effets de l'annulation juridictionnelle
844. L'annulation juridictionnelle d'une décision administrative a un effet rétroactif : la
décision est réputée n'avoir jamais existé. La jurisprudence a toutefois reconnu au juge
la faculté de déroger à cet effet rétroactif, lui permettant ainsi de limiter les effets de
ses annulations dans l'intérêt général en les modulant dans le temps32
. Les effets
passés de l'acte, et parfois même ses effets futurs, sont ainsi validés. Cette solution
pragmatique a pour but de remédier aux effets parfois radicaux de l'annulation juridictionnelle,
de préserver la sécurité juridique et les droits acquis issus de la décision
annulée, et enfin d'éviter des annulations « en cascade ». Avant de mettre en œuvre
ce pouvoir de modulation - ce qu'il peut faire d'office ou sur demande d'une partie33
ou d'un intervenant34
-, le juge doit recueillir les observations des parties35 (il doit
préserver le droit des parties lorsqu'il envisage de préserver le droit des tiers),
et s'assurer qu'aucun autre moyen des parties ou d'ordre public que celui qu'il envisage
de retenir est susceptible de fonder l'annulation de l'acte attaqué. Il doit ainsi
opérer un bilan coûts-avantages, en mettant en balance « d'une part les conséquences
de la rétroactivité de l'annulation pour les divers intérêts publics ou privés en présence
et d'autre part les inconvénients que présenterait, au regard du principe de légalité et
du droit des justiciables à un recours effectif, une limitation dans le temps des effets
de l'annulation ».
845. Il s'agit d'une dérogation au principe de l'effet rétroactif. Mais le caractère
« exceptionnel » de sa mise en œuvre a ensuite été abandonné, le considérant de principe
« AC ! » ayant été amendé36
afin de tenir compte de la pratique du Conseil d'État.
Une utilisation trop régulière a d'ailleurs pu faire l'objet d'une critique de la part de la
doctrine, qui dénonce une pratique « banalisée » portant atteinte au droit au recours37
.
846. La mise en œuvre du pouvoir de modulation doit être justifiée par le caractère
excessif des conséquences de la rétroactivité de l'annulation et donc de l'atteinte
portée à certains intérêts. L'incidence négative sur les finances publiques et la complication
générée pour les services administratifs chargés de tirer les conséquences de
l'annulation ne suffisent pas38
.C'est en revanche le cas de l'atteinte portée à la continuité
du service public (par ex. de l'électricité et du gaz et de l'éclairage public ou de
l'éducation39
--
32. CE, ass., 11 mai 2004, nº 255886, Association AC !
33. CE, sect., 25 févr. 2005, nº 247866.
34. CE, 28 avr. 2006, nº 242727.
35. Pour un ex., v. CE, 5 mars 2021, nº 440037 à propos de l'ord. nº 2020-303 du 25 mars 2020.
36. CE, ass., 23 déc. 2013, Société M6, nº 363978. ; CE, 14 mai 2014, nº 355924.
37. « Assez d'AC ! », AJDA 2018, p. 937.
38. CE, 11 juill. 2008, nº 298779 ; CE, 1er
juill. 2010, nº 321595.
39. CE, 31 juill. 2009, nº 296964 ; CE, 22 déc. 2017, nº 410561.
), des graves incertitudes susceptibles d'affecter la rémunération de salariés,
de l'atteinte à « la situation contractuelle passée de plusieurs millions de

Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e

Table des matières de la publication Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e

Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 1
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 2
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 3
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 4
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 5
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 6
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 7
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 8
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 9
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 10
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 11
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 12
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 13
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 14
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 15
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 16
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 17
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 18
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 19
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 20
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 21
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 22
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 23
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 24
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 25
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 26
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 27
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 28
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 29
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 30
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 31
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 32
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 33
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 34
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 35
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 36
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 37
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 38
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 39
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 40
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 41
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 42
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 43
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 44
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 45
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 46
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 47
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 48
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 49
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 50
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 51
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 52
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 53
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 54
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 55
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 56
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 57
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 58
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 59
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 60
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 61
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 62
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 63
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 64
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 65
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 66
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 67
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 68
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 69
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 70
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 71
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 72
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 73
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 74
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 75
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 76
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 77
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 78
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 79
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 80
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 81
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 82
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 83
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 84
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 85
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 86
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 87
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 88
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 89
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 90
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 91
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 92
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 93
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 94
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 95
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 96
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 97
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 98
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 99
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 100
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 101
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 102
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 103
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 104
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 105
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 106
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 107
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 108
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 109
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 110
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 111
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 112
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 113
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 114
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 115
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 116
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 117
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 118
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 119
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 120
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 121
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 122
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 123
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 124
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 125
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 126
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 127
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 128
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 129
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 130
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 131
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 132
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 133
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 134
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 135
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 136
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 137
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 138
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 139
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 140
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 141
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 142
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 143
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 144
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 145
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 146
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 147
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 148
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 149
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 150
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 151
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 152
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 153
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 154
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 155
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 156
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 157
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 158
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 159
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 160
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 161
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 162
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 163
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 164
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 165
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 166
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 167
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 168
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 169
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 170
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 171
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 172
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 173
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 174
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 175
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 176
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 177
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 178
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 179
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 180
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 181
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 182
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 183
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 184
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 185
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 186
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 187
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 188
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 189
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 190
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 191
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 192
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 193
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 194
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 195
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 196
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 197
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 198
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 199
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 200
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 201
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 202
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 203
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 204
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 205
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 206
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 207
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 208
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 209
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 210
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 211
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 212
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 213
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 214
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 215
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 216
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 217
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 218
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 219
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 220
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 221
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 222
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 223
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 224
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 225
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 226
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 227
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 228
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 229
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 230
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 231
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 232
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 233
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 234
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 235
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 236
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 237
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 238
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 239
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 240
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 241
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 242
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 243
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 244
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 245
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 246
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 247
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 248
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 249
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 250
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 251
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 252
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 253
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 254
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 255
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 256
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 257
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 258
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 259
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 260
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 261
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 262
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 263
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 264
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 265
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 266
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 267
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 268
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 269
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 270
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 271
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 272
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 273
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 274
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 275
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 276
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 277
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 278
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 279
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 280
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 281
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 282
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 283
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 284
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 285
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 286
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 287
Mémentos - Droit du contentieux administratif - 5e - 288
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25907-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22159-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22344-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25886-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25974-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25879-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25775-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26002-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25942-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25924-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25839-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26066-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26073-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25915-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25921-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26042-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25981-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25808-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25851-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26009-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25865-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25832-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25945-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25912-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25957-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26021-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25918-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25858-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25796-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25995-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26049-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25988-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25846-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25803-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26035-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26028-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25765-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22123-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25952-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22146-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25872-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25825-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22126-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22236-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-23216-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22120-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22141-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22144-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22158-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17554-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06244-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17539-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17570-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17553-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-13559-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09119-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17576-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09123-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17252-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07150-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06758-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05549-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06145-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-04718-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-03143-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-01535-6
https://www.nxtbookmedia.com