Mémentos - Droit international privé - 14e - 170

170
MÉMENTOS - DROIT INTERNATIONAL PRIVÉ
3) La responsabilité parentale
459. Le règlement se réfère à la notion de responsabilité parentale, c'est-à-dire à
l'ensemble des droits et obligations relatifs à la personne ou aux biens d'un enfant
conférés à une personne physique ou une personne morale sur la base d'une décision
judiciaire, d'une attribution de plein droit ou d'un accord en vigueur, y compris le droit
de garder le droit de visite (art. 2, § 7). Le droit de garde correspond aux « droits et
obligations portant sur les soins de la personne d'un enfant, et en particulier le droit
de décider de son lieu de résidence » (art. 2 § 9), alors que le droit de visite correspond
notamment au droit d'emmener l'enfant pour une période limitée dans un lieu autre
que celui de sa résidence habituelle (art. 2 § 10). Notons qu'un arrêt de la CJUE du
5 octobre 2010 (nºC-400/10) a énoncé que la notion de droit de garde est une
notion autonome par rapport au droit des États membres, la même approche devant
àl'évidence valoir également à propos du droit de visite même si cet arrêt ne l'a pas
relevé.
460. L'article 8 § 1 pose une règle de compétence générale en ce domaine : « les juridictions
d'un État membre sont compétentes en matière de responsabilité parentale à
l'égard d'un enfant qui réside habituellement dans cet État membre au moment où la
juridiction est saisie ».
461. La résidence habituelle de l'enfant correspond au lieu où se situe, dans les faits,
le centre de sa vie, qui doit être déterminé sur la base d'un faisceau d'éléments de fait
concordants. Il peut s'agir, par exemple, du fait, pour l'enfant, d'avoir habité, depuis sa
naissance et jusqu'à leur séparation, avec ses parents dans un lieu donné et d'y
séjourner encore depuis leur séparation, avec le parent qui exerce la garde de
l'enfant12
. La résidence habituelle correspond ainsi au lieu qui traduit une certaine intégration
de l'enfant dans un environnement social et familial, ce qui conduit notamment
à prendre en considération, pour son appréciation, la durée, la régularité, les
conditions et les raisons du séjour sur le territoire d'un État membre et du déménagement
de la famille dans cet État, la nationalité de l'enfant, le lieu et les conditions de
scolarisation, les connaissances linguistiques ainsi que les rapports familiaux et sociaux
entretenus par l'enfant dans cet État13
.
462. L'enfant le droit d'exprimer son opinion. Les juridictions des États membres,
conformément aux législations et procédures nationales, donnent à l'enfant qui est
capable de discernement une possibilité réelle et effective d'exprimer son opinion,
soit directement, soit par l'intermédiaire d'un représentant ou d'un organisme approprié.
Elles prennent alors en compte son opinion eu égard à son âge et à son degré de
maturité (art. 21).
4) L'enlèvement international d'enfants
463. Le règlement s'intéresse également à la question du déplacement et du nonretour
illicites d'un enfant, c'est-à-dire à la question des enlèvements d'enfants.
--
12. CJUE, 28 juin 2018, nº C-512/17.
13. CJCE, 2 avril 2009, nº C-523/07.

Mémentos - Droit international privé - 14e

Table des matières de la publication Mémentos - Droit international privé - 14e

Mémentos - Droit international privé - 14e - 1
Mémentos - Droit international privé - 14e - 2
Mémentos - Droit international privé - 14e - 3
Mémentos - Droit international privé - 14e - 4
Mémentos - Droit international privé - 14e - 5
Mémentos - Droit international privé - 14e - 6
Mémentos - Droit international privé - 14e - 7
Mémentos - Droit international privé - 14e - 8
Mémentos - Droit international privé - 14e - 9
Mémentos - Droit international privé - 14e - 10
Mémentos - Droit international privé - 14e - 11
Mémentos - Droit international privé - 14e - 12
Mémentos - Droit international privé - 14e - 13
Mémentos - Droit international privé - 14e - 14
Mémentos - Droit international privé - 14e - 15
Mémentos - Droit international privé - 14e - 16
Mémentos - Droit international privé - 14e - 17
Mémentos - Droit international privé - 14e - 18
Mémentos - Droit international privé - 14e - 19
Mémentos - Droit international privé - 14e - 20
Mémentos - Droit international privé - 14e - 21
Mémentos - Droit international privé - 14e - 22
Mémentos - Droit international privé - 14e - 23
Mémentos - Droit international privé - 14e - 24
Mémentos - Droit international privé - 14e - 25
Mémentos - Droit international privé - 14e - 26
Mémentos - Droit international privé - 14e - 27
Mémentos - Droit international privé - 14e - 28
Mémentos - Droit international privé - 14e - 29
Mémentos - Droit international privé - 14e - 30
Mémentos - Droit international privé - 14e - 31
Mémentos - Droit international privé - 14e - 32
Mémentos - Droit international privé - 14e - 33
Mémentos - Droit international privé - 14e - 34
Mémentos - Droit international privé - 14e - 35
Mémentos - Droit international privé - 14e - 36
Mémentos - Droit international privé - 14e - 37
Mémentos - Droit international privé - 14e - 38
Mémentos - Droit international privé - 14e - 39
Mémentos - Droit international privé - 14e - 40
Mémentos - Droit international privé - 14e - 41
Mémentos - Droit international privé - 14e - 42
Mémentos - Droit international privé - 14e - 43
Mémentos - Droit international privé - 14e - 44
Mémentos - Droit international privé - 14e - 45
Mémentos - Droit international privé - 14e - 46
Mémentos - Droit international privé - 14e - 47
Mémentos - Droit international privé - 14e - 48
Mémentos - Droit international privé - 14e - 49
Mémentos - Droit international privé - 14e - 50
Mémentos - Droit international privé - 14e - 51
Mémentos - Droit international privé - 14e - 52
Mémentos - Droit international privé - 14e - 53
Mémentos - Droit international privé - 14e - 54
Mémentos - Droit international privé - 14e - 55
Mémentos - Droit international privé - 14e - 56
Mémentos - Droit international privé - 14e - 57
Mémentos - Droit international privé - 14e - 58
Mémentos - Droit international privé - 14e - 59
Mémentos - Droit international privé - 14e - 60
Mémentos - Droit international privé - 14e - 61
Mémentos - Droit international privé - 14e - 62
Mémentos - Droit international privé - 14e - 63
Mémentos - Droit international privé - 14e - 64
Mémentos - Droit international privé - 14e - 65
Mémentos - Droit international privé - 14e - 66
Mémentos - Droit international privé - 14e - 67
Mémentos - Droit international privé - 14e - 68
Mémentos - Droit international privé - 14e - 69
Mémentos - Droit international privé - 14e - 70
Mémentos - Droit international privé - 14e - 71
Mémentos - Droit international privé - 14e - 72
Mémentos - Droit international privé - 14e - 73
Mémentos - Droit international privé - 14e - 74
Mémentos - Droit international privé - 14e - 75
Mémentos - Droit international privé - 14e - 76
Mémentos - Droit international privé - 14e - 77
Mémentos - Droit international privé - 14e - 78
Mémentos - Droit international privé - 14e - 79
Mémentos - Droit international privé - 14e - 80
Mémentos - Droit international privé - 14e - 81
Mémentos - Droit international privé - 14e - 82
Mémentos - Droit international privé - 14e - 83
Mémentos - Droit international privé - 14e - 84
Mémentos - Droit international privé - 14e - 85
Mémentos - Droit international privé - 14e - 86
Mémentos - Droit international privé - 14e - 87
Mémentos - Droit international privé - 14e - 88
Mémentos - Droit international privé - 14e - 89
Mémentos - Droit international privé - 14e - 90
Mémentos - Droit international privé - 14e - 91
Mémentos - Droit international privé - 14e - 92
Mémentos - Droit international privé - 14e - 93
Mémentos - Droit international privé - 14e - 94
Mémentos - Droit international privé - 14e - 95
Mémentos - Droit international privé - 14e - 96
Mémentos - Droit international privé - 14e - 97
Mémentos - Droit international privé - 14e - 98
Mémentos - Droit international privé - 14e - 99
Mémentos - Droit international privé - 14e - 100
Mémentos - Droit international privé - 14e - 101
Mémentos - Droit international privé - 14e - 102
Mémentos - Droit international privé - 14e - 103
Mémentos - Droit international privé - 14e - 104
Mémentos - Droit international privé - 14e - 105
Mémentos - Droit international privé - 14e - 106
Mémentos - Droit international privé - 14e - 107
Mémentos - Droit international privé - 14e - 108
Mémentos - Droit international privé - 14e - 109
Mémentos - Droit international privé - 14e - 110
Mémentos - Droit international privé - 14e - 111
Mémentos - Droit international privé - 14e - 112
Mémentos - Droit international privé - 14e - 113
Mémentos - Droit international privé - 14e - 114
Mémentos - Droit international privé - 14e - 115
Mémentos - Droit international privé - 14e - 116
Mémentos - Droit international privé - 14e - 117
Mémentos - Droit international privé - 14e - 118
Mémentos - Droit international privé - 14e - 119
Mémentos - Droit international privé - 14e - 120
Mémentos - Droit international privé - 14e - 121
Mémentos - Droit international privé - 14e - 122
Mémentos - Droit international privé - 14e - 123
Mémentos - Droit international privé - 14e - 124
Mémentos - Droit international privé - 14e - 125
Mémentos - Droit international privé - 14e - 126
Mémentos - Droit international privé - 14e - 127
Mémentos - Droit international privé - 14e - 128
Mémentos - Droit international privé - 14e - 129
Mémentos - Droit international privé - 14e - 130
Mémentos - Droit international privé - 14e - 131
Mémentos - Droit international privé - 14e - 132
Mémentos - Droit international privé - 14e - 133
Mémentos - Droit international privé - 14e - 134
Mémentos - Droit international privé - 14e - 135
Mémentos - Droit international privé - 14e - 136
Mémentos - Droit international privé - 14e - 137
Mémentos - Droit international privé - 14e - 138
Mémentos - Droit international privé - 14e - 139
Mémentos - Droit international privé - 14e - 140
Mémentos - Droit international privé - 14e - 141
Mémentos - Droit international privé - 14e - 142
Mémentos - Droit international privé - 14e - 143
Mémentos - Droit international privé - 14e - 144
Mémentos - Droit international privé - 14e - 145
Mémentos - Droit international privé - 14e - 146
Mémentos - Droit international privé - 14e - 147
Mémentos - Droit international privé - 14e - 148
Mémentos - Droit international privé - 14e - 149
Mémentos - Droit international privé - 14e - 150
Mémentos - Droit international privé - 14e - 151
Mémentos - Droit international privé - 14e - 152
Mémentos - Droit international privé - 14e - 153
Mémentos - Droit international privé - 14e - 154
Mémentos - Droit international privé - 14e - 155
Mémentos - Droit international privé - 14e - 156
Mémentos - Droit international privé - 14e - 157
Mémentos - Droit international privé - 14e - 158
Mémentos - Droit international privé - 14e - 159
Mémentos - Droit international privé - 14e - 160
Mémentos - Droit international privé - 14e - 161
Mémentos - Droit international privé - 14e - 162
Mémentos - Droit international privé - 14e - 163
Mémentos - Droit international privé - 14e - 164
Mémentos - Droit international privé - 14e - 165
Mémentos - Droit international privé - 14e - 166
Mémentos - Droit international privé - 14e - 167
Mémentos - Droit international privé - 14e - 168
Mémentos - Droit international privé - 14e - 169
Mémentos - Droit international privé - 14e - 170
Mémentos - Droit international privé - 14e - 171
Mémentos - Droit international privé - 14e - 172
Mémentos - Droit international privé - 14e - 173
Mémentos - Droit international privé - 14e - 174
Mémentos - Droit international privé - 14e - 175
Mémentos - Droit international privé - 14e - 176
Mémentos - Droit international privé - 14e - 177
Mémentos - Droit international privé - 14e - 178
Mémentos - Droit international privé - 14e - 179
Mémentos - Droit international privé - 14e - 180
Mémentos - Droit international privé - 14e - 181
Mémentos - Droit international privé - 14e - 182
Mémentos - Droit international privé - 14e - 183
Mémentos - Droit international privé - 14e - 184
Mémentos - Droit international privé - 14e - 185
Mémentos - Droit international privé - 14e - 186
Mémentos - Droit international privé - 14e - 187
Mémentos - Droit international privé - 14e - 188
Mémentos - Droit international privé - 14e - 189
Mémentos - Droit international privé - 14e - 190
Mémentos - Droit international privé - 14e - 191
Mémentos - Droit international privé - 14e - 192
Mémentos - Droit international privé - 14e - 193
Mémentos - Droit international privé - 14e - 194
Mémentos - Droit international privé - 14e - 195
Mémentos - Droit international privé - 14e - 196
Mémentos - Droit international privé - 14e - 197
Mémentos - Droit international privé - 14e - 198
Mémentos - Droit international privé - 14e - 199
Mémentos - Droit international privé - 14e - 200
Mémentos - Droit international privé - 14e - 201
Mémentos - Droit international privé - 14e - 202
Mémentos - Droit international privé - 14e - 203
Mémentos - Droit international privé - 14e - 204
Mémentos - Droit international privé - 14e - 205
Mémentos - Droit international privé - 14e - 206
Mémentos - Droit international privé - 14e - 207
Mémentos - Droit international privé - 14e - 208
Mémentos - Droit international privé - 14e - 209
Mémentos - Droit international privé - 14e - 210
Mémentos - Droit international privé - 14e - 211
Mémentos - Droit international privé - 14e - 212
Mémentos - Droit international privé - 14e - 213
Mémentos - Droit international privé - 14e - 214
Mémentos - Droit international privé - 14e - 215
Mémentos - Droit international privé - 14e - 216
Mémentos - Droit international privé - 14e - 217
Mémentos - Droit international privé - 14e - 218
Mémentos - Droit international privé - 14e - 219
Mémentos - Droit international privé - 14e - 220
Mémentos - Droit international privé - 14e - 221
Mémentos - Droit international privé - 14e - 222
Mémentos - Droit international privé - 14e - 223
Mémentos - Droit international privé - 14e - 224
Mémentos - Droit international privé - 14e - 225
Mémentos - Droit international privé - 14e - 226
Mémentos - Droit international privé - 14e - 227
Mémentos - Droit international privé - 14e - 228
Mémentos - Droit international privé - 14e - 229
Mémentos - Droit international privé - 14e - 230
Mémentos - Droit international privé - 14e - 231
Mémentos - Droit international privé - 14e - 232
Mémentos - Droit international privé - 14e - 233
Mémentos - Droit international privé - 14e - 234
Mémentos - Droit international privé - 14e - 235
Mémentos - Droit international privé - 14e - 236
Mémentos - Droit international privé - 14e - 237
Mémentos - Droit international privé - 14e - 238
Mémentos - Droit international privé - 14e - 239
Mémentos - Droit international privé - 14e - 240
Mémentos - Droit international privé - 14e - 241
Mémentos - Droit international privé - 14e - 242
Mémentos - Droit international privé - 14e - 243
Mémentos - Droit international privé - 14e - 244
Mémentos - Droit international privé - 14e - 245
Mémentos - Droit international privé - 14e - 246
Mémentos - Droit international privé - 14e - 247
Mémentos - Droit international privé - 14e - 248
Mémentos - Droit international privé - 14e - 249
Mémentos - Droit international privé - 14e - 250
Mémentos - Droit international privé - 14e - 251
Mémentos - Droit international privé - 14e - 252
Mémentos - Droit international privé - 14e - 253
Mémentos - Droit international privé - 14e - 254
Mémentos - Droit international privé - 14e - 255
Mémentos - Droit international privé - 14e - 256
Mémentos - Droit international privé - 14e - 257
Mémentos - Droit international privé - 14e - 258
Mémentos - Droit international privé - 14e - 259
Mémentos - Droit international privé - 14e - 260
Mémentos - Droit international privé - 14e - 261
Mémentos - Droit international privé - 14e - 262
Mémentos - Droit international privé - 14e - 263
Mémentos - Droit international privé - 14e - 264
Mémentos - Droit international privé - 14e - 265
Mémentos - Droit international privé - 14e - 266
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25886-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25974-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25879-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25775-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26002-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25942-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25924-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25839-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26066-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26073-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25915-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25921-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26042-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25981-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25808-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25851-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26009-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25865-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25832-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25945-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25912-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25957-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26021-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25918-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25858-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25796-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25995-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26049-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25988-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25846-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25803-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26035-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26028-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25765-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22123-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25952-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22146-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25872-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25825-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22126-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22134-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22140-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22129-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22143-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22236-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22132-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22149-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22157-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22145-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22156-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22150-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22125-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-23216-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22120-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22151-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22141-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22152-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22118-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22138-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22131-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22144-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22139-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22121-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22158-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17554-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-18993-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06244-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17539-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17570-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-19217-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17563-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17546-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17564-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17553-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-13559-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09119-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17576-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09123-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17252-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17255-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-13380-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-13361-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09122-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-13216-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07150-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09118-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07425-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09087-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09104-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07426-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07424-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09042-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07529-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07438-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06983-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07133-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06836-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06818-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06834-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06826-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06758-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05549-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06226-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/9782-297-06223-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06145-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06157-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05543-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05546-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05550-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05534-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05536-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-04718-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-04700-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-04699-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-02463-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-03256-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-03029-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-03143-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-02464-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-01535-6
https://www.nxtbookmedia.com